Ken je deze slogan nog? Deze slogan uit 1989 van het ministerie van Sociale Zaken kan weer uit de mottenballen worden gehaald. En dan niet om meisjes te stimuleren een vak te leren zodat ze economisch onafhankelijk zijn, maar om de werknemer de regie te laten voeren over zijn/haar eigen loopbaan.
Want dat is hard nodig. De arbeidsmarkt wordt in toenemende mate flexibeler en de werknemer is daar nog onvoldoende op voorbereid. Een leven lang werken bij één baas of zelfs in één functie is definitief voorbij. Dus niet meer achteroverleunen zodra de vaste baan binnen is, maar continu blijven nadenken over je eigen inzetbaarheid.
Hoe blijf je duurzaam inzetbaar?
We moeten straks allemaal langer doorwerken dan gedacht. Maar hoe we dat gaan doen, is veel minder duidelijk. Zeer waarschijnlijk niet in dezelfde baan bij dezelfde werkgever. Ook sluiten huidige opleidingen niet altijd meer goed aan bij de banen van de toekomst. Vraag is hoe werkgevers, maar zeker ook werknemers, zich hierop moeten voorbereiden. Hoe blijven zij duurzaam inzetbaar? En zien zij de noodzaak ervan in?
It takes two to tango
‘Veilige werkrelatie tussen werkgever en werknemer cruciaal voor duurzame inzetbaarheid’
‘De urgentie wordt nog onvoldoende gezien’, aldus Aukje Nauta, mede-eigenaar van bureau Factor Vijf en daarnaast verbonden aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Dat blijkt onder meer uit een onderzoek dat Factor Vijf heeft uitgevoerd onder ruim 4000 meest HR-managers. Belangrijkste uitkomst: 44% vindt dat de meerderheid van hun personeel duurzaam inzetbaar is. ‘Dat vind ik weinig’, zegt Nauta.
Zij houdt zich al ruim vijftien jaar bezig met duurzame inzetbaarheid, ondermeer in haar vorige functie als bijzonder hoogleraar Sociaal- en organisatiepsychologische aspecten van prosociaal gedrag. ‘Er zijn twee belangrijke oorzaken voor het moeizaam implementeren van duurzame inzetbaarheid in organisaties’, vervolgt ze.
- Allereerst blijkt volgens haar dat leidinggevenden het vaak nog heel moeilijk vinden het goede gesprek aan te gaan, om empathie te tonen en de werknemer echt te helpen met het uitzetten van zijn carrièrepad. ‘Duurzame inzetbaarheid valt of staat met een goede veilige werkrelatie tussen werkgever en werknemer. ‘It takes two to tango’. Ook de werknemer moet zich actief opstellen. Pas dan kun je goede afspraken maken over duurzame inzetbaarheid, die voortdurend in ontwikkeling zijn.’
- ‘In onze maatschappij sluiten de economische en juridische contracten niet aan op het psychologische contract. Bedrijven bieden nu nog altijd vaste contracten aan waarbij je als starter weinig verdient en pas na een flink aantal jaren je maximumsalaris bereikt. De prikkel om regelmatig van baan te verwisselen ontbreekt zo volledig.’ Zij pleit daarom voor een ‘employability contract’ van vijf tot zeven jaar. Dat is volgens haar de juiste balans tussen vast en flex en zorgt voor voldoende zekerheid en loyaliteit. En voor beweging.Dit brengt Nauta bij het tweede belangrijke punt
Preventief in plaats van curatief
Strategisch financieel adviseur Harry Smorenberg onderschrijft dit. Er moet naar zijn mening een hele nieuwe visie op werk komen. Hij maakt zich zorgen over het gebrek aan gevoel voor urgentie als het aankomt op duurzame inzetbaarheid. ‘In de praktijk gebeurt er veel te weinig. Daar moet snel verandering in komen. Ik kan er echt wakker van liggen.’
Dat er onvoldoende gebeurt op dit vlak heeft volgens hem ook te maken met de relatief luxe financiële positie waarin Nederland zich bevindt. ‘Hierdoor kunnen we pappen en nathouden’, zegt Smorenberg. ‘Royale sociale plannen stimuleren werknemers niet om tijdig hun blik op iets anders te richten en de eigen mogelijkheden te onderzoeken. Bedrijf en overheid zorgen immers voor je. Daar moeten we van af. Preventief in plaats van curatief.’
Onterecht vertrouwen
Dat zou niet alleen voor ouderen moeten gelden, maar voor alle werknemers. Er is volgens Smorenberg een grote middenmoot die een onterecht vertrouwen heeft in de continuïteit van hun baan. Hij gaat daarom nog wat verder dan Nauta in zijn idee van een andere inrichting van de arbeidsmarkt. ‘Iedereen leeft in het nu en houdt zich te weinig bezig met zijn toekomstige positie op de arbeidsmarkt. Daarom zouden we een arbeidscontract maximaal twee tot drie jaar moeten laten duren. Zo worden werknemers gedwongen steeds opnieuw keuzes te maken. Natuurlijk zorgt dat voor onrust en onzekerheid, maar daaruit ontstaat creativiteit. En het voorkomt dat mensen in een te comfortabele positie terechtkomen en bevriezen.’
Het nieuwe contract
‘Veilige werkrelatie tussen werkgever en werknemer cruciaal voor duurzame inzetbaarheid’
Nauta wil nog benadrukken dat zolang we de arbeidsrelatie puur economisch bekijken, er niets zal veranderen. ‘Het klinkt wellicht wat soft, maar je moet als werkgever van je mensen houden en je in hen kunnen verplaatsen’, stelt ze. ‘Niet uit angst, maar uit vertrouwen handelen – en zeker niet voor je werknemers gaan denken. Ze willen best veranderen, maar niet veranderd worden.’
Adviseur Smorenberg sluit daar bij aan: ‘Je moet mensen leren omgaan met permanente onzekerheid op werkgebied. Dan pas zullen ze in grote aantallen in beweging komen en blijven.’
En jij?
Wil jij met ons eens sparren over jouw loopbaan? Geef ons gerust een belletje! Wij helpen jou graag verder met het inzicht krijgen in jouw talenten, je kwaliteiten en je ambities op het gebied van werk. Samen met jou maken wij een actieplan waarin jij stappen kunt maken op weg naar jouw doel in jouw loopbaan.
bron: FD.nl